Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) milletlerarası acil durum ilan ettiği Afrika’da ortaya çıkan “maymun çiçeği” varyantına karşı Türkiye’de de tedbir alınması gerektiğini söyledi. Ceyhan, “Türkiye’de, şu anda yürütülen bir faal sürveyans çalışması yok. Hastalığı tespit edebilmek için faal sürveyans çalışması yapmalıyız” dedi.
DSÖ, geçen hafta yaptığı açıklamada ‘maymun çiçeği’ ismi verilen ‘mpox’ olay sayısında son 2 ayda büyük bir artışı yaşandığını belirterek, dünya genelinde 90 binin üzerinde olay görüldüğünü ve 156 kişinin virüs nedeniyle ömrünü yitirdiğini bildirdi.
DSÖ, yeni varyantın Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin sonlarını aşmasının akabinde Afrika’da milletlerarası acil durum ilan etti. Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın beden ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonları belirtileri ile ortaya çıkan hastalık için DSÖ’nün 2022’de de alarm verdiğini söyleyerek, “Afrika’dan başlayıp, sonra Avrupa’ya hakikat yayılan hatta İstanbul’da da 1 hadisenin olduğu bir yayılım kelam konusuydu. O durum bir müddet devam etti. Sonra denetim altına alındı” dedi.
“Herkeste görülebiliyor”
2022’deki salgındaki virüs tipinin ‘tip 2’ denilen daha hafif seyirli, vefata çok yol açmayan; lakin deride yaygın içi dolu keseceklerin bulunduğu tipik çiçek görünümü oluşturan bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Ceyhan, “2022’deki salgında hastaların yüzde 97’si homoseksüel erkeklerdi. Hatta o vakitler Türkiye’de bunun zati risk oluşturmayacağı söylendi. 2023’ün sonbaharına kadar çok kıymetli bir sorun de olmadı. Lakin 2023’ün Ekim ayında bu hastalığın ana vatanı Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ‘tip 1’ dediğimiz daha tehlikeli olan, öldürücü olan, yüzde 4 civarında mevtle sonuçlanan ve daha süratli yayılabilen tipiyle hastalığın tekrar başladığı rapor edildi. Birkaç ay içerisinde Avrupa’ya, Amerika’ya ve birçok ülkeye yayıldı. DSÖ, bunun üzerine geçtiğimiz ay, temmuz ayında olayların artış suratının giderek arttığını belirterek, alarm düzeyini bir basamak yükseltti. Amerika’da da hadiseler artınca Amerika’da bilhassa seyahat aşılamasında riski bir kademe yükseltti. Bütün dünyada şu anda bir kaygı var. Zira bu seferki hastalar o denli homoseksüel erkekler falan değil, herkeste görülebiliyor. Yakın temas dediğimiz örneğin el teması, bir hastanın kullandığı ve değiştirilmeyen yatak çarşafları üzere yollarla da bulaşmanın çarçabuk mümkün olduğu bir hastalık halinde şu anda. Ortak havlu, yatak çarşafı üzere eşyalar kullanarak yayılabilen bir virüs. Bariz bir tedavisi de yok açıkçası” diye konuştu.
“Yavaş yavaş artarak tehlike oluşturabilir”
Türkiye’nin değerli bir destinasyon noktası olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ceyhan, “Türkiye bilhassa İstanbul, Afrikalılar için gerek kalıcı olarak gerekse de transfer biçiminde çok kullanılan bir destinasyon. İstanbul’a geliyorlar, oradan Avrupa’ya, Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) gidiyorlar ve çok sayıda da Afrika vatandaşı, İstanbul başta olmak üzere Türkiye’de kalıyor. Hakikaten hastalık da yalnızca Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile sonlu kalmadı. Kongo’ya komşu ülkelerin hepsine yayıldı. Gine’de, Nijerya’da hadiseler rapor edilmeye başlandı. Şu anda bir yayılma kelam konusu ve bunun için DSÖ alarmda. Bilhassa Afrika’dan gelenler ve Afrika’ya gidecek olanlar için önlemler yayımlıyor. Dünya için şayet bir olay artışı kelam mevzusuysa bir hastalıkta, bu salgındır. Şayet birden fazla kıtayı tutuyorsa, bir pandemidir. Bu teneffüs yoluyla bulaşan bir hastalık olmadığı için o kadar süratli yayılım olmaz. Teneffüs yoluyla bulaşan pandemiler üzere, grip pandemisi, koronavirüs pandemisi üzere bir anda 100 binlerce, milyonlarca olaya ulaşmaz. Ancak yavaş yavaş artarak dünya için tehlike oluşturabilir” dedi.
“DSÖ, alarm seviyesini 1 derece yükseltti”
Prof. Dr. Ceyhan, her ülke üzere önlemli olmak gerektiğinin altını çizerek, “Aslında etkin sürveyans yapmamız lazım. Bütün hastalıklar için aslında kilit nokta o. Şu anda Kovid’e bile faal sürveyans yapmıyoruz. Devletin şu anda yürüttüğü bir faal sürveyans çalışması yok. DSÖ, alarm seviyesini 1 derece yükseltti. Bu bir acil durum demektir. Münasebetiyle maymun çiçeği hastalığı, şu anda dünya için acil risk oluşturan bir hastalıktır. Her Afrika’dan gelene, her Afrika’ya gidene en azından muayeneye ile bir tarama yapılmalı. Şimdilik bizim bir aşı uygulamamız yok; lakin en azından riskli bölgelere gidecek olanlar ki, Türkiye’de o bölgelerde, Afrika’da iş yapan ve daima gidip gelen beşerler ve Türk Silahlı Kuvvetleri var. Onlara uygulanmak üzere aşikâr bir ölçüde devletin aşı temin etmesi lazım” diye konuştu. Maymun çiçeği varyantına karşı alınacak tedbirleri de anlatan Prof. Dr. Ceyhan, “İnsanların bilhassa el hijyenine dikkat etmesi lazım. Su çiçeğine benzeri kabarcıklar varsa ve bir temas kuşkusu varsa yakın vakitte Afrika’ya gitmiş gelmiş, Afrika’ya giden biriyle temas etmiş beşerler varsa kesinlikle bir tabibe başvurmalı” dedi.
İletişim Başkanlığı: Türkiye’de yok
Öte yandan, Bağlantı Başkanlığı tarafından geçen hafta yapılan yazılı açıklamada, “DSÖ, Afrika’da ortaya çıkan maymun çiçeği varyantı sebebiyle memleketler arası acil durum ilanı konusunu gündeme getirdi. Türkiye’de bu yıl rastgele bir ‘maymun çiçeği’ hadisesi tespit edilmemiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından konuyla ilgili gerekli tüm tedbirler alınmıştır. Bakanlık, tüm muhtemel hastalık ve virüsler için ön araştırma ve hazırlık süreçlerini titizlikle yürütmektedir” denildi. (DHA)